1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun 64üncü maddesinde her tacirin ticari defterleri tutmakla ve bu defterleri onaylatmakla (tasdik ettirmekle) yükümlü oldukları belirtilmiş; anılan yükümlülükleri yerine getirmeyenlere ise para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. Ticari defterlerin nasıl tutulacağı ile onay şekli ve esasları da Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken hazırlanan ve 19 Aralık 2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ (Tebliğ) ile belirlenmiştir. 2013 yılının sonlarına yaklaştığımız bu günlerde, üyelerimizin sonradan herhangi bir mağduriyet yaşamamaları için, 2014 yılında kullanılacak ticari defterlerin onayları (açılış ve kapanış onayları), onaylarının yenilenmesi ve ticarî belgelerde yılbaşından itibaren bulundurulması zorunlu olan bilgileri hatırlatmak amacıyla, aşağıdaki açıklamaların yapılması gereksinimi duyulmuştur. 2014 yılında tutulacak olan ticari defterlerin onaylanması (tasdiki) ve ticarî belgelerde yer verilecek bilgilerin detayı aşağıda yer almaktadır. Bilgilerinize sunarız
A. ÜYELERİMİZİN 2014 YILINDA TUTMALARI ZORUNLU OLAN TİCARÎ DEFTERLER
1. Gerçek Kişi Tacirler
1.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar İçin (Tebliğ, m.5/f.1)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
1.1. İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlar (İkinci Sınıf Tüccarlar) İçin (Tebliğ,Geçici m.1)
a)-İşletme Defteri
2. Kollektif Şirketler (Tebliğ, m.5/f.1,2)
a)Yevmiye Defteri
b)Defteri Kebir
c)Envanter Defteri
d)Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (*)
3.Komandit Şirketler (Tebliğ, m.5/f.1,2)
a)Yevmiye Defteri
b)Defteri Kebir
c)Envanter Defteri
d)Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (*)
4. Anonim Şirketler (Tebliğ, m.5/f.1,3)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri (*)
e) Yönetim Kurulu Karar Defteri
f) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (*)
5. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler (Tebliğ, m.5/f.1,3)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri (*)
e) Yönetim Kurulu Karar Defteri
f) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (*)
6. Limited Şirketler (Tebliğ, m.5/f.1,3)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri (*)
e) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (**)
f) Müdürler Kurulu Defteri (isteğe bağlıdır) (***)
7. Kamuya, Vakıflara ve Derneklere Ait Ticarî İşletmeler (Tebliğ, m.5/f.1,4)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
8. Kooperatifler (Tebliğ, m.1/f.2)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Yönetim Kurulu Karar Defteri
e) Genel Kurul Karar Defteri
f) Ortaklar Defteri
(*)Mevcut durumda kullanılmakta olan, pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla ve Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’de belirtilen bilgilerden eksik olanların yazılması suretiyle açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir(Tebliğ, Geçici m.3/f.1).
(**) Limited şirketlerde halen kullanılmakta olan ortaklar kurulu karar defterleri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, genel kurul toplantı ve müzakere defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir(Tebliğ, Geçici m.3/f.2).
(***) Limited şirketlerde müdürler kurulu karar defteri tutulması isteğe bağlıdır. Bu defteri tutmak istemeyen limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilir. Ancak, dileyen limited şirketler müdürler kurulu kararları için ayrı bir defter detutulabilirler. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde, müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez(Tebliğ, m.5/f.3, m.11/f.4).
B. TİCARİ DEFTERLERİN ONAYLARI (TASDİKLERİ)
1.Açılış Onayı Yaptırılması Zorunlu Olan Defterler (TTK, m.64, VUK m.220, Tebliğ m.13)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri
e) Yönetim Kurulu Karar Defteri
f) Müdürler Kurulu Karar Defteri (ayrıca tutuluyorsa)
g) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
h) İşletme defteri
2.Açılış Onayının Zamanı(TTK, m.64, VUK m.221, Tebliğ m.13)
Tacirler, ticari defterlerinin açılış onaylarını aşağıda belirtilen zamanlarda yaptırmak zorundadırlar
1. Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda
(Hesap dönemi takvim yılı olanlar için 31 Aralık 2013 günü mesai bitimine kadar);
2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar,
muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
4. Onaya (tasdike) tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce
5.Kapanış Onayı Yaptırılması Zorunlu Olan Defterler (TTK, m.64, Tebliğ m.11/f,4,m.15)
a) Yevmiye Defteri
b) Yönetim Kurulu Karar Defteri
c) Müdürler Kurulu Karar Defteri (ayrıca tutuluyorsa)
Yönetim kurulu karar defteri ile limited şirketlerde ayrıca tutuluyorsa müdürler kurulu karar defterinin kapanış onayları 2014yılının Ocak ayı sonuna kadar, yevmiye defterinin kapanış
onayı ise 2014 yılının Haziran ayı sonuna kadar notere yaptırılır.
Ancak, 2013 yılında kullanılan yönetim kurulu karar defteri (limited şirketlerde ayrıca tutuluyorsa müdürler kurulu karar defteri) ile yevmiye defteri, yeterli yaprakları bulunması
6.Onay Makamı (TTK, m.64, VUK, m.223)
Yeni işe başlayanlar için kuruluş aşamasında ticari defterlerin açılış onayları, noter yanında ticaret sicili müdürlüklerine de yaptırılabilir. Öteden beri işe devam etmekte olan gerçek ve tüzel kişi tacirler ise, ticarî defterlerinin açılış onaylarını sadece noterlere yaptırabilirler. Ticarî defterlerin kapanış onayları da sadece noterlerce yapılabilir.
7.Ticarî Defterleri Tutmamanın ve Saklamamanın Cezası
TTK’nın 562. maddesinin altıncı fıkrasına göre, ticari defterlerin hiç tutulmaması veya içerisinde hiçbir kayda yer verilmemesi ya da saklanmaması hallerinde, sorumlulara, 300 günden
az olmamak üzere (6.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar) adlî para cezası verilir.
8.Ticarî Defterleri Onaylatmamanın Cezası
TTK’nın 562. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre, ticarî defterlerin açılış ve kapanış onayını yaptırmayanlara (veya onaylarını yeniletmeyenlere) 4.000 TL idari para cezası
verilir. Kabahatler Kanunu’na göre idarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla, anılan idarî para cezasının yeniden değerleme oranına göre güncellenen ve 2014 yılında uygulanacak olan tutarı 4.481 TL’dir.
C. TİCARİ BELGELERDE BULUNDURULMASI ZORUNLU OLAN BİLGİLER
TTK’nın 39uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre; 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren (TTK,m.1534/f.5);
• Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde(fatura, perakende satış vesikaları, müstahsil makbuzu, gider pusulası, sevk irsaliyesi, vs);
a) Ticaret sicil numarasının,
b) Ticaret unvanının,
c) İşletmesinin merkezinin gösterilmesi,
• Tacir internet sitesi kurma zorunluluğu bulunan şirketlerden ise, işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde yukarıda sayılan bilgilere ilave olarak “internet sitesi adresinin” gösterilmesi,
• Tacir şirket internet sitesi kurma zorunluluğu bulunan şirketlerden ise, şirketin ticaret sicil numarasının, ticaret unvanının, işletmesinin merkezinin, internet sitesi adresinin yanında;
a) Anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının;
b) Limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının;
c) Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının internet sitesinde yayımlanması zorunludur.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyenlere 2.000 TL idarî para cezası verilir(TTK, m.51/f.2).
Anılan idarî para cezasının yeniden değerleme oranına göre güncellenen ve 2014 yılında uygulanacak olan tutarı 2.240TL’dir.
Üyelerimize önemle duyurur, çalışmalarınızda başarılar dileriz.
